شباهت ها میان هیات تحریر الشام و طالبان:

هیات تحریر الشام روز یکشنبه مورخ 8 دسامبر 2024 موفق به کنترول کامل شهر دمشق پایتخت سوریه شد و به حکومت پنجاه ساله خاندان اسد، پایان داد. اما سوال اساسی اینجاست که این پیروزی چقدر شبیه به تسلط طالبان بر افغانستان در سال 2021 است؟ ابو محمد الجولانی رهبر شورشیان هیات تحریر الشام یکی از فرماندهان القاعده بود که پس از سرنگونی صدام حسین، در سال 2003 برای جنگ به عراق رفت. او در جریان مبارزات، دستگیر و مدتی نزد آمریکایی ها زندانی بود. الجولانی در زندان با ابوبکر البغدادی آشنا شد و با آغاز جنگ های داخلی در سوریه در سال 2011، به این کشور بر گشت و به خواست البغدادی، جبهه النصر را زیر نظر داعش پایه گذاری نمود اما در سال 2013 از داعش جدا شد و با ایمن الظواهری رهبر القاعده بیعت نمود. ابومحمد الجولانی در سال 2016 از القاعده نیز جدا شد و هیات تحریر الشام را پایه گذاری کرد و اعلام نمود که اولویت اش بجای جنگ با آمریکا، سرنگونی حکومت بشار اسد است.
پس از سال 2016 جولانی تغییر نمود و از چهره خشن و عضو سابق القاعده و داعش و با عمامه به سر، خود را چهره میانه رو که به حقوق اقلیت های قومی و مذهبی باور دارد، تغییر داد.
با این مقدمه کوتاه، به شباهت ها میان هیات تحریر الشام و گروه طالبان پرداخته می شود:
اول: هیات تحریر الشام جز اولین گروه های بود که در سال ۲۰۲۱ به طالبان تبریک گفت و طالبان نیز از پیشروی این گروه در سوریه، استقبال گرم کردند تا جاییکه در گذشته طالبان ادعا کردند که این گروه با آنها بیعت نموده است.
دوم:‌ در هر دو کشور افغانستان و سوریه، حکومت ها فروپاشید، نظام ها از بین رفت، اردو، پولیس و سیستم حکومتداری از کار افتاد. طالبان و هیات تحریر الشام، تنها سرزمین های افغانستان و سوریه را در کنترول دارند، اما حکومت های مسوول، مکلف به ارایه خدمات عمومی برای شهروندان هستند تا معیشت و اقتصاد آنها بهبود یابد در حالیکه تحقق این موارد نیاز به افراد نخبه و متخصص دارد نه جنگجویان مسلح.

سوم: هیات تحریر الشام حکومت سوریه را متهم به همسویی با ایران و روسیه می نمود چنانچه طالبان حکومت جمهوریت را دست نشانده آمریکا و کشور های غربی می دانستند. بدون شک هم بقای اسد متکی به کمک های ایران و روسیه بود و هم دوام جمهوریت به همکاری غرب بستگی داشت. ولی اگر اتکا به کشور های خارجی عیب و غیر شرعی است پس چه فرقی می کند که حالا طالبان به چین، روسیه و پاکستان متکی هستند و هیات تحریر الشام به ترکیه و عربستان سعودی.
چهارم: هر دو گروه طالبان و هیات تحریر الشام مسلمان، افراطی و سنی هستند. پیروان هر دو گروه در گذشته مرتکب جنایات جنگی شدند. بنا نمی توان باور داشت این گروه یکبارگی به رویکردی متفاوت دیموکراتیک و باورمند به حقوق اقلیت ها، تغییر کند چنانچه طالبان نتوانستند تغییر کنند.
پنجم: هیات تحریر الشام از یکجا شدن چهار گروه افراطی تشکیل شده است. بر علاوه، هنوز هم هسته های قوی القاعده و داعش در سوریه حضور دارند. با توجه به سابقه عضویت الجولانی به این گروه های تروریستی، امکان دارد تا این گروه ها دوباره در سوریه قوت بگیرند. همچین طالبان که نتوانستند ارتباط خود را با القاعده قطع کنند.
ششم: گروه های تروریستی مانند نهضت اسلامی تاجکستان،‌ جنبش اسلامی ترکستان شرقی و جنبش اسلامی ازبکستان روابط بسیار نزدیکی با طالبان داشته و اکنون هم در افغانستان آزادانه فعالیت دارند، در حالیکه جنگجویانی از تاجکستان، ازبکستان و خصوصا هزاران نفر از ایغور های ایالت سینکیانگ که اعضای گروه های تروریستی یاد شده هستند،‌ در پهلوی گروه هیات تحریر الشام قرار دارند.
هیات تحریر الشام در فهرست گروه های تروریستی آمریکا و اتحادیه اروپا قرار دارد. برداشتن نام این گروه از این فهرست، بستگی به چگونگی اقدامات و تصمیم های این گروه در روز ها و ماه های آینده دارد.

----------